Network birbirine kablolarla baglanip server, printer, pc, modem gibi bircok haberlesme ekipmaninin en ekonomik ve verimli yoldan kullanilmasidir. Network insanlarin bireyselce değil, ortak çalismalarini sağlar.
Network, veri, yazilim ve ekipman paylasimidir. Küçük bir ağ iki bilgisayardan olusabileceği gibi, büyük bir ağ binlerce bilgisayar, fax-modem, cd-rom sürücü, printer ve bunun gibi ekipmanlardan olusabilir.
Neden Network’e gereksinim duyulur?
Network zaman ve para kazanci sağlar. Basari için isletmenin sadece ofis içinde değil, tüm dünya ile haberlesmesi gerekir. Paylasim söz konusu oldugundan donanim tüm personel tarafindan kullanilabilir, herbir birey için extra printer, modem, disk ünitesi gerekmez. Internet erişiimi de bir ag üzerinde paylaştirilabilir.
Network Nasil Çalisir?
Ethernet en genel networking sistemidir. Ethernet standardlariyla birlikte gelmistir. Ethernet ağindan gönderilen tüm mesajlar diğer bir ekipmanin alabileceği standart kodlardan olusur. Ilk olarak XEROX tarafindan bulunmus ve daha sonra DEC, Intel ve XEROX tarafindan formulize edilip belirli metodlari kullanip saniyede 10 Mbit veri transfer edebilen bir sistem olarak ortaya çikmistir.
Network Topolojileri
Üç çesit network yapisi vardir. Bunlar “star”, “bus” ve “ring” topolojileridir. Star ve Bus mimari en çok kullanilanlaridir.
Star Yapı
Adindan anlasilabileceği gibi yildiz mimarisindedir. Yani yildizin merkezinde bir hub veya switch, bunlara bağli olan tüm noktalari birbirine bağlar (UTP kablo ile). Kablonun bir ucu network adaptör kartina bağli iken, diğeri hub veya switch’e takilir.
Star Networkün Avantajlari
Ekonomik kablolama
Hizli kurulum
Kolay genisletilebilirlik
Switch veya bridge ile genisletilmesi network performansini arttirir.
Bağlantida meydana gelebilecek kopukluk , tüm aği etkilemez .
Huba yapilan bağlantilar hub üzerindeki bağlantilarin durumunu gösteren isiklar sayesinde durumlari anlasilir ve ariza tesbiti kolaylasir.
Dezavantajlari
Hub ile hub arasindaki bağlantiyi sağlayan kablonun uzunluğu 100m yi geçemez.
Bus Yapi
Bus yapi, omurga yapi olarakta adlandirilir. Ağ üzerindeki tüm node’lar tek bir hat üzerindedir. Veri bu node’lardan geçerek istenilen node’a ulasir.
Ağ baglantisi tek bir koaksiyel kablo ile yapilir. Bu kablonun uçlarina BNC denilen konnektörler bağlanir.
Bus Yapinin Avantajlari
Guvenilir kablo kullanir (koaksiel kablo).
Basit network genislemesi sağlar.
Hub veya benzeri merkezi ağ ekipmani gerektirmez.
Bus Yapi Dezavantajlari
Standardlari 30 node’tan fazlasina izin vermiyor.
Ağin toplam uzunluğu 185 mt.’yi geçemez.
Herhangi bir node’un bağlantisinin kesilmesi tüm aği etkiler.
Ariza tesbiti zor.
Server: Server, dosya depolamak ve bu dosyalara ağ üzerinden erismek için kullanilan basit bir sistem olabileceği gibi, birçok hard-disk içeren, yedekleme üniteleri ve cd-rom sürücüleri olan kompleks sistemler olabilir. Printer, fax makinalari, modemler, internet erisimi, vs. gibi kaynaklarin ağ üzerinde paylasilmasina yardimci olur. Server’a bağlanan bilgisayarlara istemci (client) denir. Sunucular genelde, veritabani dosyalarini, birçok yazilim istemcisinin erisimine sunar.
Hub: Hub’in görevi kendisine ulasan sinyalleri alip yine kendisine bağli olan ağ ekipmanlarina dağitmaktir. Hub bu islem sirasinda bir tekrarlayici görevi görür ve sinyali güçlendirir.
Mbps: Saniyede 10 milyon bit (Millions of bits per second)
Switch: Switch’ler daha kompleks ve daha verimli hublardir. Portlari arasinda direk kanal olusturma yeteneği vardir. Network performansini arttirir.
Node: Bir network ekipmani (hub veya switch gibi) ile haberlesebilen, server, printer, fax makinasi, vb.
Workgroup: Küçük haberlesebilen bir grup olusturabilmek için, tek bir switch veya hub’a bağli node’lara denir.
10BASE-T Kablo: Her iki ucunda RJ-45 konnektörü bulunan, Kategori 3 kablolamayi destekleyen 10 Mbps ethernet standardinin kablosu.
Server Tabanli ve Peer-to-Peer Networkler
Server Tabanli Networkler
Server tabanli ağlarda “server” ağin yöneticisidir. Tüm node’lar server’a bağlidir. (Star yapida hub araciliğiyla). Bu ağlarda sunucu ortak kullanima açilan yazilim, printer, fax modem, internet erisimi gibi kaynaklari, istemcilerin erisimine sunar.
Sunucu bir hakem gibi davranir ve node’lar bilgi istediğinde önce server’la konusur ve server istenilen bilginin yerini tesbit ederek, kullanicin erisim haklarina göre veriye ulasimini sağlar.
Peer-to-Peer Networkler
Bu ağ yapisinda server kullanilmaz, herbir istemci kendi hard diskine sahiptir. Her node birbiri ile konusabilir ve istediği bilgi veya servisi alabilir. Istemciler diğer istemcilerin kullanimina açmak istedikleri veri veya servisi paylastirirlar.
Network Ekipmanlari
Network Adaptör Kartlari
Network Adaptör Kartlari (Network Arabirim Kartlari) ağ yapisinin temelini olusturur. Günümüzde bazi bilgisayarlar üzerinde ağ adaptör kartiyla gelir. Eğer bilgisayarinizda böyle bir kart yoksa anakart üzerindeki bos bir slota, modem veya ses karti takar gibi kisa sürede takilabilir. Network arabirim karti bilgisayarinizla ağ arasindaki bağlantiyi sağlar. Veriyi Ethernet ağinin okuyabileceği ve kabul edeceği formata çevirir. Bu kartlar üzerinde hub veya switch’e bağlayabilmeniz için konnektörler bulunur. Network Arabirim Kartlari driver (sürücü) dediğimiz üretici firma tarafindan yazilan software’lerle gelirler. 10 Mbps veya 10/100 Mbps çift hizli çalisabilen ethernet kartlari vardir.
Hub
Hub’lar star topoloji ağlarda merkezi bağlanti üniteleridir. Hub kendisine bağlanilan tüm node’larin birbirleri ile iletisim kurmasini sağlar. Hub’a bağlanilan her ekipmanin kendi güç kaynaği olduğu gibi hub’inda kendi güç kaynaği vardir. Hub üzerinde bulunan durum isiklari ağ durumunu izlememizi ve ariza tesbit islemlerini kolaylastirir. Ikiden fazla hub birbirine bağlanabilir fakat Ethernet standartlarinda bazi sinirlar vardir. Hub-Hub bağlantilari yerine switchlerden hub’lara gidilebilir, ve bu durum ağ performansini arttirir. 10 Mbps veya 100 Mbps ağlar için hub’lar bulunmaktadir.
Bridge
Bridge’ler bağimsiz workgrouplari birbirine bağlamak için kullanilir. Veri yönlendirme islemi yapar. 10 Mbps ve 100 Mbps ağlari birbirine bağlayabilir.
Switch
Switchler daha öncede bahsedildiği gibi daha kompleks Hub’lardir. Büyük bir aği segmentlere (parçalara) bölerek ağ performansini arttirir. Herhangi bir node’tan gelen verinin tüm ağa dağitilmasi yerine istenilen node’a dağitilmasini sağlar. Ağ durmunu izler, veriyi gönderip, iletim isleminin yapilip yapilmadigini test eder. Bu özellige “store and forward” (depola ve ilet) denir.
Repeater
Repeater (tekrarlayici), ethernet ag standartlarinda merkezi baglanti noktasi ile node arasindaki mesafenin maximum sinirinin asmasi durumunda kullanilir. Sinyali alip, güçlendirip, gönderme özelligine sahiplerdir. Hub veya switchler de birer repeater görevi görür.
Router
Router’lar ag trafigini filtre eder ve dosyanin dogru yere gönderilmesini saglamak için degisik protokolleri birbirine baglar. Bu filtreleme isleminden dolayi router, switch veya bridge’den daha yavas çalisir. Hub veya switch’lerden farkli olarak router’lar ag yönetim hizmetleri sunarlar.
filtreleme islemi: Verinin içerigi incelenir ve iletilmesi gerekmiyorsa iletilmez. Switch veya bridge’te verinin içerigine bakilmadan iletim islemi yapilir.
protokol: Ag üzerinde veri iletimi için kullanilan kurallar veya islemler.
PC Adaptör Kartlari
Laptop (dizüstü) bilgisayarlar ethernet agina kredi kartina benzer kartlarla baglanabilir. PC kartlari bütünlesik fax/data ve modem özelligine sahip olabilir .
Network Isletim Sistemi Nedir?
Network Isletim Sistemi (NOS) ag üzerinde bilgisayarlarin ve diger ekipmanlarin birbirleri arasinda veri alip göndermelerini saglarlar. Windows95, Windows NT, veya Macintosh gibi baska amaçlar için kullanilabilen isletim sistemleri ve sadece ag isletim sistemi olarak kullanilabilen Novell veya LANtastic gibi yazilimlar örnek verilebilir.
Network Için Yardimci Ögütler
Ethernet standartlari geçerli bir networkün olusturulma seklini belirler. Unutulmamasi gereken eger kurulumunuz standartlara uygunsa networkünüz çalisacaktir. Burada probleme neden olacak belli basli birkaç sey, yanlis kablolama, kablo uzunlugunun siniri geçmesi ve fazla kullanicinin bulunmasidir.
Bu bölümden sonra “Networkün Geçerli Yapilmasi” basligi altindaki diyagramlarda standartlara uyan geçerli bir network ve standartlarin disindaki geçersiz bir networkü göreceksiniz.
Networkünüzü planlarken bu standartlari takip ederek networkünüzü daha verimli bir sekilde çalismasini saglayabilirsiniz.
Üç Önemli Husus
Kablolama
Yanlis kalite veya tipteki kablolama heberlesmeyi güçlestirir.
Baglanti Sayisi
Switch ile parçalara ayrilmamis networkteki çok fazla sayidaki hub veya çalisma grubundaki çok fazla sayidaki baglanti sik sik çakismalara ve hatalara neden olacaktir.
Mesafe
ethernet standartlarinin göre daha uzun mesafelere çikan baglantilar networkün çökmesine neden olan zamanlama problemlerine neden olur.